Naakte Pubermeisjes

Het meisje draagt alleen cowboylaarzen. Ze zit op een stoel, de benen gespreid. Met de ene hand werkt ze met een elektrisch scheerapparaat haar bikinilijn bij, in de andere hand heeft ze een glas wijn. Having a wine and a shave heet het grote doek in zwart-wit.

Hij heeft landschappen geprobeerd, maar telkens keerde Barend van Hoek terug naar dat andere klassieke thema in de schilderkunst: vrouwen. Niet dat Van Hoek, die vorige maand de Wim Izaksprijs (voor schilders) won, een echte schilder is te noemen. In zijn grote houtskooltekeningen op bruin pakpapier en doek is een enkele keer acrylverf terug te vinden.

Met vrouwen heeft hij naar eigen zeggen ‘niet veel unieks’ op. Ze domineren simpelweg de werkelijkheid, zoals die zich aan hem opdringt als hij op straat loopt.

Barendsoog is dan ook een toepasselijke titel voor de solotentoonstelling van de kunstenaar in het Museum voor Moderne Kunst Arnhem. Hier brengt Van Hoek zijn destillaat van het hedendaagse straatbeeld.

Pubermeisjes, nauwelijks vrouw, spelen de hoofdrol. Doelloos hangen ze uit het raam of hangen eindeloos met elkaar op een trottoirbankje. Zitten achterop de fiets bij hun vriendje of liggen met een jongen in bed. Op een luchtbed dobberen ze naar het Grote Niets.

Het zijn de achteloze verpozingen, die tot het exclusieve domein van de jeugd behoren. Door gruwende volwassenen doorgaans als verveling bestempeld. Maar Van Hoek (1969) lijkt niet tot die klagers te behoren. Hij is eerder gefascineerd door de ogenschijnlijke nutteloosheid van deze situaties. In een ongedwongen stijl, in stripachtige scènes in vetzwarte contouren, werkt hij die uit tot vanzelfsprekende onderwerpen.

Van Hoek is duidelijk geamuseerd door de exhibitionistische trekjes van de hedendaagse jeugdcultuur. Zijn meisjes dragen standaard korte, strakke truitjes. In Grote Teaser trekt een meisje pesterig haar shirtje omhoog en omlaag over haar borsten.

In recent werk hebben de personages apenkoppen gekregen. Expliciet seksuele scènes zijn zo opgezet dat de vergelijking met aapjes die gedienstig hun billen aanbieden overduidelijk is. Zelfs als dit een seksuele handeling met een gootsteenontstopper betreft.

Een enkele keer maakt de ironie plaats voor een wat grimmiger karakter. In We want u 2 b unhappy 2 zien we Van Hoeks versie van de Tokkies. Twee ‘asociale’ buren staan op de stoep voor hun huis. Op sloffen, met een peuk en het onvermijdelijke bierflesje.

Maar de verstilling is er ook. Zoals een groot doek uit 2006 laat zien. Een meisje ligt in een klassieke pose op haar buik te lezen. Ze draagt een kort truitje en zwarte sokken, haar billen zijn bloot. Het is een geconcentreerde voorstelling; elk overbodig detail is weggelaten. De compositie met de pikzwarte achtergrond leidt alle aandacht naar het meisje. In dit kale doek weet Van Hoek zijn grafische stripstijl optimaal te benutten. Tegelijkertijd doet het van alle werken in de tentoonstelling het meest aan een klassiek schilderij denken. Het oog van Barend van Hoek blijkt onverwacht een schildersoog.

Arnhem's Museum voor Moderne Kunst

Xandra de Jongh